هرگاه اسمی به کمک حرف اضافه وارد ساختار جمله شود متمم نام دارد. متمم می تواند مربوط به اسم ،صفت ،فعل یا اجزای دیگر باشد .
متمم فعل :
1- متمم اجباری فعل : جزء اجزای اصلی جمله است زیرا ساختار دستوری ومعنای جمله در صورتی که فعل جمله جمله گذرا به متمم باشد ، بدون آن کامل نیست
2- متمم اختیاری فعل : معنای جمله را کامل تر می کند وحذف آن ساختار جمله را بر هم نمی زند .به همین دلیل این متمم متمم قیدی گفته می شود .
تشخیص متمم : برای تشخیص متمم باید حروف اضافه را خوب بشناسیم ، چون بسیاری از آن ها به همراه متمم قیدی وبرخی از آن ها میان متمم قیدی و متمم های اجباری مشترکند .
حرف های مشترک بین متمم قیدی ومتمم اجباری : به ، از ،با ، در ،بر ،یرای ( که البته حروف در ،بر وبرای کم تر کاربرد دارند .
مثال : آن ها با کم ترین امکانات با همه ی مشکلات جنگیدند .
کم ترین امکانات : متمم قیدی همه ی مشکلات : متمم فعلی
حرف اضافه ی ساده : به ،با ، از ، بدون ، جز( به جز ) ، تا ، مانند ، مثل ،چون ( = همچون ) در،، بر ، برای
2- حرف اضافه ی مرکب : پر کاربرد ترین ساخت حرف های این نوع حروف عبارتند از :
- حرف اضافه ی ساده +اسم + _____ : به دنبال ِ، به علت ِ ، به خاطر ِ به عنوان ِ ، به منظور ِ و.....
ِ
مثال : از امروز آقای کریمی به عنوان ِ خبر نگار به کا ر خواهند پرداخت . خبرنگار : متمم قیدی
- از +اسم + ____ : از نظر ِ ،از حیث ِ ،از سر ِ ، از جهت ِ ،و.....
ِ
مثال : از نظر ظریب هوشی از بقیه ی دانش آموزان بالاتر است . ظریب هوشی : متمم قیدی
- در + اسم +____ : درباره ی ، در مورد ، در باب ِ ، در خصوص ِ در حدود ِ و....
ِ
مثال : در ظرف ِ چند روز آینده تصمیم نهایی گرفته می شود .
- بر + اسم + __ : بر سر ِ ،بر پایه ی ، بر اثر ِ بر ضد ِ ، بر طبق ِ و...
ِ
مثال : او بر اثر بیماری درگذشت . بیماری متمم قیدی
- با + اسم + ____ : با وجود ِ ، با احتساب ِ ، با حساب ِ و...
ِ
مثال : با وجود خستگی کار می کرد. خستگی : متمم قیدی
- اسم / صفت + حرف اضافه : غیر از ، جدا از ، گذشته از ، نسبت به ، بنا به ، جدا از و.....
مثال : این نمره ی شما نسبت به نمره ی قبلی بهتر شده است . نمره ی قبلی : متمم قیدی